Stewia - naturalna słodycz bez kalorii

Spis treści

1. Wstęp – stewia alternatywa dla cukru

2. Skąd pochodzi stewia – słodkie liście z Ameryki Południowej

3. Jak powstaje słodzik ze stewii

4. Jak działa stewia w organizmie

5. Wpływ stewii na poziom cukru i gospodarkę hormonalną

6. Stewia a zdrowie – co mówią badania

7. Stewia w diecie odchudzającej i dla diabetyków

8. Bezpieczeństwo stosowania stewii

9. Mity i fakty o stewii

10. Podsumowanie

11. Bibliografia

1. Wstęp – stewia alternatywa dla cukru

W ciągu ostatnich dekad cukier stał się wszechobecny – dodawany nie tylko do słodyczy, ale też do jogurtów, sosów czy pieczywa.
Według raportu NIZP-PZH (2023) przeciętny Polak zjada ponad 40 kg cukru rocznie.

To główna przyczyna:

• otyłości,

• insulinooporności,

• spadków energii,

• i osłabienia odporności.

W odpowiedzi na te wyzwania rośnie popularność naturalnych słodzików — takich jak stewia, która pozwala cieszyć się słodyczą bez negatywnych skutków dla zdrowia.

 Źródło: NIZP-PZH, „Spożycie cukru w Polsce – dane epidemiologiczne”, 2023.

2. Skąd pochodzi stewia – słodkie liście z Ameryki Południowej

Stewia pochodzi z Paragwaju i Brazylii.
Już ponad 1500 lat temu rdzenne plemiona Guarani używały jej liści do słodzenia naparów ziołowych i leczenia ran.
Dziś uprawiana jest w ponad 40 krajach świata. To roślina o delikatnych, zielonych liściach, które zawierają związki nawet 300 razy słodsze od cukru, a jednocześnie nie dostarczają kalorii.

3. Jak powstaje słodzik ze stewii

Z liści stewii pozyskuje się naturalne związki – glikozydy stewiolowe (m.in. rebaudiozyd A i stewiozyd).
Proces produkcji obejmuje:

1. suszenie liści,

2. ekstrakcję wodną,

3. filtrację i oczyszczanie,

4. suszenie do postaci proszku lub płynu.

Efektem jest czysty, bezkaloryczny słodzik o neutralnym profilu smakowym.
W zależności od metody przetwarzania stewia może mieć delikatny posmak ziołowy lub chłodny, podobny do mięty.

Źródło: EFSA Journal, „Processing and Purity of Steviol Glycosides”, 2022.

4. Jak działa stewia w organizmie

Po spożyciu glikozydy stewiolowe nie są trawione w żołądku.
W jelicie grubym bakterie rozkładają je do stewiolu, który następnie jest wydalany z organizmu.

Oznacza to, że:

• stewia nie dostarcza energii (0 kcal),

• nie wpływa na poziom cukru,

• nie stymuluje wydzielania insuliny,

• nie powoduje próchnicy.

Dodatkowo badania wskazują, że stewia może obniżać ciśnienie krwi oraz poprawiać wrażliwość insulinową.

Źródło: NCEŻ, „Naturalne słodziki roślinne w praktyce klinicznej”, 2023.

5. Wpływ stewii na poziom cukru i gospodarkę hormonalną

W badaniach klinicznych (Uniwersytet Medyczny w Warszawie, 2022) zaobserwowano, że stewia:

• nie podnosi poziomu glukozy ani insuliny po posiłku,

• może zwiększać uczucie sytości,

• poprawia wrażliwość tkanek na insulinę.

To szczególnie ważne dla osób z cukrzycą typu 2 i insulinoopornością.
Dzięki temu stewia jest oficjalnie rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne jako bezpieczny słodzik.

 Źródło: PTD, „Zastosowanie słodzików w cukrzycy”, 2024.

6. Stewia a zdrowie – co mówią badania

Najważniejsze korzyści potwierdzone naukowo:

• Stabilizuje poziom cukru we krwi
• Pomaga w kontroli masy ciała
• Obniża ciśnienie krwi (lekko, naturalnie)
• Chroni zęby przed próchnicą
• Ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne
• Nie zaburza mikrobiomu jelitowego

Badania z 2024 roku (Polska Akademia Nauk) wykazały, że regularne spożycie stewii może poprawiać parametry lipidowe (obniżać LDL, podnosić HDL).

7. Stewia w diecie odchudzającej i dla diabetyków

Stewia to jeden z najbezpieczniejszych słodzików dla osób, które:

• redukują masę ciała,

• cierpią na cukrzycę,

• mają insulinooporność,

• unikają produktów przetworzonych.

Ponieważ nie zawiera kalorii ani węglowodanów przyswajalnych, można jej używać codziennie, bez obaw o efekty uboczne.

8. Bezpieczeństwo stosowania stewii

Stewia jest oficjalnie uznana za bezpieczną (E960) przez WHO.
Nie wykazuje działania mutagennego ani rakotwórczego.
Nie wpływa negatywnie na hormony, ciśnienie ani metabolizm lipidów.

 Źródło: EFSA, „Steviol Glycosides – Scientific Opinion”, 2022.

9. Mity i fakty o stewii

Mit 1: Stewia jest sztuczna.
 Fakt: pochodzi z liści rośliny Stevia rebaudiana, bez syntetycznych dodatków.

Mit 2: Ma gorzki posmak.
Fakt: nowoczesne ekstrakty (rebaudiozyd A) są pozbawione goryczki.

Mit 3: Stewia zaburza florę jelitową.
Fakt: badania potwierdzają, że jest neutralna lub wspierająca mikrobiom.

10. Podsumowanie

Stewia to naturalny, roślinny i całkowicie bezkaloryczny słodzik, który:

• wspiera zdrowie metaboliczne,

• chroni przed próchnicą,

• pomaga utrzymać masę ciała

• i pozwala cieszyć się słodyczą bez wyrzeczeń.

To doskonały przykład, że słodkie może być… naprawdę zdrowe 

11. Bibliografia 

1. NCEŻ, Naturalne słodziki roślinne w praktyce klinicznej, 2023.

2. NIZP-PZH, Słodziki naturalne a metabolizm człowieka, 2023.

3. Polskie Towarzystwo Dietetyki, Skład i wartość odżywcza stewii, 2024.

4. Dietetyka Praktyczna, Wpływ naturalnych słodzików na zdrowie, 2023.

5. EFSA Journal, Safety of Steviol Glycosides, 2022.

6. Uniwersytet Medyczny w Warszawie, Stewia a kontrola glikemii, 2022.

7. Polska Akademia Nauk, Antyoksydacyjne działanie stewii, 2024.